Üniversitemiz Türkçe Öğrenim Araştırma ve Uygulama Merkezi (TÖMER) tarafından "Cumhuriyetimizin 100. Yılında Köklerimizin İzinde" başlıklı konferanslar serinin 38’incisinde “Türkçe ve İstanbul Sevdalısı Hüseyin Cavid” ele alındı.
Çevrim içi yapılan programa Türkiye Maarif Vakfı Tiran New York Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cihan Özdemir konuşmacı olarak katıldı.
Açılışta konuşan Rektör Yardımcımız Prof. Dr. Yücel Gelişli, konuşmasına konferansa konuşmacı olarak katılan Türkiye Maarif Vakfı Tiran New York Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cihan Özdemir’e ve programın gerçekleşmesinde emeği geçen herkese teşekkür ederek başladı.
Prof. Dr. Yücel Gelişli, konuşmasında Hüseyin Cavid gibi Türkçülük hareketinde önemli misyonları olan kişilerin yeni nesillere tanıtılmasının kimlik kazanma süreçleri açısından anlamlı olduğunu söyledi. “Kültürel kimliklerin meydana gelişi bu anlamda geçmiş, bugün ve gelecek arasında belli bir insicam ile birlikte dil ve birliğin tesisi ile ancak mümkündür” diyen Prof. Dr. Gelişli, bu üç zaman boyutunun birbirleriyle keskin hatlarıyla kopuk olması durumunda toplum hafızasında bir düzen, devamlılık ve birlik halinin olmayacağını ifade etti. Prof. Dr. Yücel Gelişli, her toplumun her dönemde yeniden inşa edilen yapı taşları ve bu yapı taşları ile birlikte aynı zamanda mimarlarının da olduğunu kaydetti. Bu sebeple geçmişte yankılanan her gür sesin gelecek için bizlere de ışık tutacağının altını çizen Rektör Yardımcımız Prof. Dr. Yücel Gelişli, bugün kendisini rahmetle andıkları Hüseyin Cavid’in kendi fikir dünyasını şiirlerinde cesurca haykırdığına değinerek, Cavid’in ‘Esir Türkler’ şiirinin içinde bulunduğu çağdaki Türk dünyasının adeta feryadı gibi olduğunu dile getirdi. Hüseyin Cavid’in birçok şiirinde bu duruşun açıkça hissedildiğine dikkat çeken Prof. Dr. Gelişli, 1937 yılından sonraki akıbetinin de bu duruşun neticesi olduğunu vurguladı.
Hüseyin Cavid’in, Azerbaycan edebiyat tarihi ve Türk dünyası ortak edebi mirası açısından büyük bir değer olduğunu aktaran Prof. Dr. Yücel Gelişli, Türk dünyası ideali ve bu minvalde savunduğu düşüncelerinin onu ölümüne hazırlayan bir sürgüne gönderilmesine neden olduğunu belirtti. Rektör Yardımcımız Prof. Dr. Yücel Gelişli, konuşmasını Hüseyin Cavid’i ve bu anlamda Sovyetler Birliğinde katledilmiş olan bütün Türk yazar, edip ve aydınları ve masum insanları saygıyla ve rahmetle anarak tamamladı.
Rektör Yardımcımız Prof. Dr. Yücel Gelişli’nin konuşmasının ardından Türkiye Maarif Vakfı Tiran New York Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cihan Özdemir’in “Türkçe ve İstanbul Sevdalısı Hüseyin Cavid” konulu sunumuna geçildi.
Prof. Dr. Cihan Özdemir, konuşmasında Hüseyin Cavid’in yaşamı, eserleri ve eserlerinde Osmanlı Türk Edebiyatı muhitinin izleri hakkında bilgi verdi. Cavid’in yaşadığı devrin önde gelen edebiyatçılarından birisi olduğuna vurgu yapan Prof. Dr. Özdemir, Cavid’in çok zengin, birbirinden farklı edebiyat ve fikir kaynaklarından beslenen bir sanat anlayışına sahip olduğunu söyledi.
Prof. Dr. Cihan Özdemir, Türk şiirinde Hamid’le başlayan ve Fikret’le Mehmet Akif’in başarıyla uyguladıkları “cümlenin beyit birimini taşıması”, “beyit bütünlüğünün kırılması” şeklindeki yeniliğin, Cavid’in şiirinin de bariz vasıflarından biri olduğunu ifade etti.
Hüseyin Cavid’in Abdülhak Hamid’den başlayarak, Avrupa romantiklerine kadar uzanan edebi münasebetinin arka planında Rıza Tevfik’in derslerinin tesirli olduğunu belirten Prof. Dr. Cihan Özdemir, “Hüseyin Cavid de her sanatçı gibi sanatçı şahsiyetini bulana kadar değişik edip ve edebi anlayışlardan etkilenmiş, edebi tefekkür dünyasını zenginleştirmiş ve sonunda şahsi üslubunu bularak taklitçilikten uzak, orijinal, edebi değere haiz eserler meydana getirmiştir” dedi.
